Empik. Mało oryginalnie, ale za to zapewne ciekawie. Tylko za kogo się przebrać? Za czytelnika? A któż to jest – czytelnik? Dziwnie ubrany okularnik okupujący miejsce w kącie? Starsza pani przeglądająca z gracją kolejne tomy, które potem odkłada na miejsce, pozostawiając po sobie jedynie połyskujące w świetle jarzeniówek odciski palców? A może „prawdziwych moli już nie ma?” (wyłączając moją szafę, bo to zupełnie inna bajka).

Powiem szczerze – tym razem wybrałam akurat ten wielki sieciowy sklep ze względu na możliwość spokojnego zatopienia się w fotelu (tudzież w trochę mniej wygodnym krześle Empik Cafe – ale, ale, czy można zatopić się „w” krześle?) i obserwowania ludzi kręcących się wokół, w nadziei, że być może już za parę minut stanę się świadkiem (świadczynią?) niezwykłego zjawiska i oto stanie przede mną Inspiracja w czystej postaci, osoba, którą mogłabym opisać i która przeciążyłaby kasety mojego skromnego dyktafonu (uwaga! – warsztat „od kuchni”!) swą druzgocącą historią życia. Na razie pozostawało tylko czekać. Czekać i wtopić się w tłum. A to wbrew pozorom niełatwe. Niełatwe, dlatego że czytelnicy książek zazwyczaj wpadają w kilka kategorii (w zależności od preferowanego rodzaju lektury) i to od tychże kategorii zależy, jakie zrobią wrażenie i jakich ludzi do siebie przyciągną, ergo na jakie nowe znajomości mają szansę. Są więc „Rozważne i Romantyczne” zaczytane w romansach Danielle Steel, są „Fachowcy i Naukowcy” z zamiłowaniem spędzający godziny nad podręcznikiem do hydrodynamiki lub „Fizyką” Feynmana (w trzech tomach), są „Znani i Lubiani”, czytający tylko i wyłącznie to, co akurat znajduje się na top listach nowości wydawniczych w prestiżowej prasie opinii, są... – typologie można by mnożyć. Ale nie ma teraz na to czasu, już zbyt wiele osób przewinęło mi się przed bielą mego oblicza, a przecież każda z tych postaci mogła być potencjalnym nośnikiem tematu, zwojem manuskryptu zapisanym tysiącami wrażeń i przeżyć, myśli, refleksji, choć, nie rzadko, także ich brakiem.

Udaję się pod regał z klasyką literatury światowej, uznając, iż na konserwatyzm najłatwiej będzie mi kogoś zwabić. Postanawiam rozstawić sidła z Kundery, siatkę z Manna i klatkę-pułapkę z Herberta. A gdyby to nie pomogło, zawsze pozostawało mi jedno – wytoczenie ciężkiego działa, artylerii literackiej wagi, prawdziwego opus magna – Katarzyny Grocholi. Tak, wiem, że to przesada, ale prawdą jest, że kto nie złapie się na intelektualistyczny wabik, misterną konstrukcję perełek literatury, z których każda porusza się w swojej, jedynej i niepowtarzalnej małży, ten na pewno złapie się na prostoduszność i dobroć emanujące z książek tej, jakże dziwnie popularnej, autorki. Oto więc byłam przygotowana do polowania. Wizja myśliwego, który jest sprytny i przebiegły, wrażliwy i estetyczny, a jednocześnie wzrusza się każdym opadającym z drzewa listkiem i potrafi ugotować trzydaniowy obiad jedynie z marchewki i chrzanu we własnoręcznie zbudowanym domu nad „piękną, modrą doliną” była w moim mniemaniu jednak zbyt przerażająca dla potencjalnego, złapanego we wnyki, niczego się niespodziewającego zwierzaka, więc postanowiłam nadrobić niepozornością wyglądu. Usiadłam sobie cichutko, z boczku, w kącie wręcz i, sącząc latte z białej filiżanki, zatopiłam się „uważnie” w lekturze, nie spuszczając jednocześnie oczu z przelewającego się między półkami tłumu. Musiałam bardzo ostrożnie trzymać „Niewiedzę”.
Gdyby wypadł z niej notes (albo, co gorsza, zsuwający się przez cały czas z kartek, dyktafon) byłabym zdemaskowana i musiałabym wracać do domu. Nici z myśliwskiego bigosu. Przyczaiłam się. Czekałam.

Podobno polowanie polega na „nagonieniu” słabych sztuk. W moim przypadku było zupełnie inaczej. Osoby, które wkraczały dziarskim krokiem do Empik Caffe, najczęściej robiły to w konkretnym celu (kofeinowym, naturalnie), były pewne siebie i psychicznie silne. Zamiast książek najczęściej przynosiły ze sobą gazety, co utrudniało mi dokonanie jakiejkolwiek wstępnej oceny ich profilu. Tak naprawdę bowiem to, czy ktoś czyta „Trybunę” (już nie, „świeć Panie…”), czy „Nasz Dziennik” (ekhm…) nie świadczy o jego preferencjach politycznych, a, przynajmniej, świadczyć nie musi. W sieciówkach bardzo często czyta się to, co akurat wpadnie do ręki, czyta się dla zabicia czasu, dla niekupowania, dla wrażenia. Ruda chyba też czytała „Rzeczpospolitą” dla zabicia czasu. Obok położyła bowiem jeszcze „Politykę” (to już zaczęło być ciekawe połączenie) i niemieckiego „Sterna”. Zamówiła dużą czarną kawę, po czym bezceremonialnie postawiła filiżankę na swoim egzemplarzu „Rzeczpospolitej”, zalewając przy tym pół pierwszej strony ciemnym płynem. Czy przeklęła? Nie wiem. Pewnie tak. Po kilku sekundach panicznego oglądu sytuacji ( a może raczej gniewnej frustracji? ) sięgnęła do torebki. Wyciągnęła z niej dwie książki, dwie niepozorne pozycje wydawnicze, które osobno nie budziłyby niczyjego zdziwienia, ale razem…razem stanowiły co najmniej dziwną mieszankę. Bo kto czyta jednocześnie „Spór o granice języka” prof. Jacka Juliusza Jadackiego (osławiony podręcznik do semiotyki logicznej) i „Hańbę” Coetzeego? Kto i – co ciekawsze – dlaczego? Ale jak tu zagaić, jak rozpocząć rozmowę, na jakie tory ją skierować, ażeby nie spłoszyć Rudej, która, wnioskując z tego, jakie lektury nosi w torebce, jest albo bardzo szalona, albo ma skomplikowaną osobowość, albo jest diabelnie inteligentna. Każda z tych opcji wydawała mi się równie intrygująca.
Tymczasem sama Ruda wydawała się nie zwracać uwagi na moje wewnętrzne psychomachie. Siedziała niczym niewzruszona, z postawą wyprostowaną, oczekującą na wyzwanie, które miałoby nadejść nie wiadomo skąd. Czekała. Ewidentnie na kogoś czekała. A może raczej – na coś. Kiedy rozpostarła przed sobą białą okładkę podręcznika prof. Jadackiego, postanowiłam przystąpić do ataku. Lepsza okazja już nie mogła się nadarzyć.

- Czy nazwa „Świteź” jest nadrzędna w stosunku do „Świtezianki”?
Ruda nie reagowała. Dopiero po chwili zorientowała się, że rzucone w eter pytanie było tak naprawdę skierowane do niej. – Słucham? – miałam teraz cudowną perspektywę na jej wielkie, zdziwione oczy i nieco przyduży, a przez to nieproporcjonalny w stosunku do reszty twarzy, nos. – Jadacki…semiotyka… – kiwnęłam w kierunku trzymanej przez nią książki. – A tak, rzeczywiście – zaśmiała się, po czym wbiła wzrok w którąś z kartek, chyba dotyczącą analizy semantyczno-kategorialnej. Przez dłuższą chwilę trwała cisza, zapowiadało się na koniec „rozmowy” – E, ja mam już dość tych pieprzonych studiów – w jej ustach zabrzmiało to jak wielkie przekleństwo pełne żalu, kompletnie niepasujące do jej delikatnej aparycji. – Filozofii? – Taaaaaa… – uniosła głowę, delikatnie zadzierając brodę. Wyglądała trochę dziwnie – niczym zamyślona muza, istna Debora Vogel, gdyby tak jeszcze wsadzić w jej smukłe palce długiego Carmena, jednocześnie ciskająca w myślach gromy na dziedzinę, którą przyszło się jej zajmować akademicko – Filozofia… – westchnęła. – Który rok? – dopytałam, dla podtrzymania konwersacji i, co może wydać się niegrzeczne, tudzież nachalne, sprowadzenia mojej „rozmówczyni” na ziemię.
Spojrzała na mnie przenikliwie. Zerknęła do pustej już filiżanki, jakby desperacko poszukiwała drogi ucieczki, pretekstu, ażeby jednak nie ciągnąć dalej tego tematu. Zmuszona była się jednak poddać – znikąd pomocy. – Czwarty. I chyba ostatni. Nie widzę sensu w kontynuowaniu studiów. A licencjat…-uśmiechnęła się gorzko i ironicznie – mogę sobie wsadzić...sama wiesz, gdzie – wydawało mi się, że chciała mrugnąć lewą powieką, ale ostatecznie nie zrobiła tego, jak gdyby sama onieśmielona swoją „szelmowskością”.

Nie wyglądała na 23 lata. Nawet pomimo tego, że siedziała na podwyższonym stołku, łatwo było poznać, że była raczej filigranowa, niskiego wzrostu, delikatnej budowy ciała, o młodej, gładkiej twarzy, na którą raz po raz opadały filuternie zabłąkane, rude kosmyki. Była tak piękna, że aż nierealna. Tak inna od świata dokoła, że aż bajkowa. Bajkowa, ale nie groteskowa. I nagle wszystko zaczęło wydawać się nierzeczywiste, obce, zamglone. Spojrzałam w wielkie, zielone oczy Rudej i zadałam jedno proste pytanie, kilka słów, które niczym ostry sztylet przebiły atmosferę przyjemnej rozmowy, jaka jeszcze chwilę temu wypełniała przestrzeń pomiędzy nami i jaka mogła ją jeszcze wypełniać, gdyby nie te kilka prostych wyrazów: – Dlaczego książka profesora Jadackiego? Przecież semiotyka logiczna jest fakultatywna dla drugiego roku filozofii, a ty jesteś na czwartym…

Wbiła we mnie swoje zdumione oczy. Zastygła. Wyglądała niczym kamienna figura, którą ktoś przyniósł do sklepu jako element wystawy, ale nie miał co z nią zrobić i stąd znalazła się ona w Empik Cafe. Przypadkowo, akcydentalnie, nie na miejscu.
Wahała się. Wahała się bardzo. Czułam jej zakłopotanie, jej lęk, czułam ciężar, jaki spadł na nią kilka sekund wcześniej. Czułam i żałowałam zadanego pytania. Tylko czy słusznie?
Ruda spakowała „Spór o granice języka” do torby, wzięła swoją kurtkę, wiszącą swobodnie na oparciu krzesła, do ręki, po czym odwróciła się w moją stronę, rzucając tylko: – Muszę już iść. Miło się rozmawiało.

Nie poczekała nawet na moją replikę. Po chwili jej plecy zniknęły mi z oczu. Pozostała jedynie dziwna aura niedopowiedzenia, tak lekka, jak gdyby nigdy jej nie było. Jej i Rudej. Bo może faktycznie była ona tylko marnym fantazmatem mojej zmęczonej wyobraźni? A jeśli nie, to dlaczego jej postać mogła mnie tak po prostu okłamać? Po co? Nie znałyśmy się, nie miała zatem powodów, by chcieć wywrzeć na mnie pozytywne wrażenie. Może wiedziała, jaki był cel mojego pobytu w Empik Cafe i dobrodusznie zapragnęła dostarczyć mi ciekawego materiału biograficznego? A w momencie, kiedy ja przełamałam Formę anonimowej pogawędki, postanowiła odejść...w swoisty dla siebie sposób. W niezwykle swoisty. Dla siebie.