Pan Griszeq, jeśli to przeczyta, to się ucieszy, bo wyszło na jego: znowu będę pisał mało interesujące teksty, związane z konstytucjami. Taki mam, co najmniej, zamiar.

Mało interesujące dla mnie, żeby była jasność, bo czytelnicy mogą się różnić w opiniach.

Różnice są ważne, żeby nie powiedzieć podstawowe. Ludzie są różni.

Ot, dla przykładu różnią się poczuciem dobrego smaku. Moim zdaniem, problematyka pośrednictwa nieruchomościami nie pasuje do wątku, mającego być hołdem dla nieżyjącego muzyka. Ale innym pasuje. Ot, różnimy się. W kwestiach estetycznych, jak się zdaje.

Może to wynika z mojego wieku i z tego, że wołałbym, żeby w domu pogrzebowym (jakby, że już) leciała jednak pobożna muzyka, a nie urządzano kantor handlowy. Ale przecież sam nie widzę nic złego w pisaniu o winie i łazankach w wątku, który w zamierzeniu miał być o czymś innym. O lojalności i uczciwości, na przykład.

A kogoś mogłoby to razić, że się pinot łączy ze zdradą.

Są tacy, co starają się pisać wiersze i tacy, którzy poprzestają na tym, że oceniają wiersze innych. Co prawda sami nie piszą, ale, w końcu, to nie jest wymagane. Za to wiedzą, jakie wiersze są złe. Wynika to zapewne z tego, że mają pieczątki i uprawnienia. W zakresie poezji, jak domniemywam.

Różnimy się. Bardzo to jest miłe i sensowne.

Różnimy się między sobą, ale niektóre różnice wchodzą w nas. Często ich nie dostrzegamy. Potrafimy łączyć przekonanie o powszechnej równości, z mniemaniem, że niektórzy (do których zwykle się zaliczamy) są lepsi.
Z racji koloru skóry, płci, wyznania, albo zasobów majątkowych i posiadania kota.

Ot, takie napięcie osobowościowe.

Albo też bardzo czasem jesteśmy za poszanowaniem własnych praw i wolności. Choćby przejawiających się one w naszym prawie do robienia tego, co nam się podoba. Nawet zwłaszcza. A niektórzy, z pośród takich piewców praw człowieka, nie widzą żadnej sprzeczności między dbaniem o własne prawa a kradzieżą dóbr niematerialnych, chronionych przez prawo autorskie. I obnoszeniem się z własną w tej sferze nieuczciwością. Na tej płaszczyźnie, dogada się nawet wróg kościoła ze skrajnym klerykałem.

Ot – piękno zróżnicowania. Prawdopodobnie.

Różnice są fajne. Dzięki różnicom wiem, które blogi chcę czytać i z kim rozmawiać. I staram się tak odróżnić, żeby inni też wiedzieli, że ze mną nie chcą. To jest dobre.

Pluralizm poglądów jest dobry i pożądany. Świat bez szczebiotliwego pitu-pitu, byłby uboższy, tak jak byłby uboższy bez Wittgensteina. Jestem o tym przekonany, choć potrafię żyć i bez jednego i bez drugiego. Potrafię żyć, ale nie unikam.

Są jednak takie kwestie, w których trzeba dokonać wyboru. Dokonać go samodzielnie, albo pogodzić się z tym, że ktoś to zrobił za nas. To drugie jest nieporęczne, choć popularne.

Parcie moich rodaków do tego, żeby im urządzono referendum, na które potem nie pójdą napełnia mnie bojaźnią transcendentną.

Kontestowanie wyników wyborów, w których się nie brało udziału śmieszy mnie.

Jak nie my podejmiemy wybór, to podejmie go ktoś inny. Czasem zrobi to dla siebie. Czasem za nas. Nawet, jeśli nie mamy, albo wydaje nam się, że nie mamy na coś wpływu, to warto wiedzieć, jakie wybory zostały dokonane. Dzięki temu zorientujemy się (mam wrażenie) czy jesteśmy za, czy przeciw.

Dotyczy to, na przykład, konstytucji. Tych dziwnych aktów, w których powinien się odbijać ustrój społeczny, które fundują ustrój prawny i podtrzymują polityczny.

Obiecałem sobie kiedyś, że będę pisywał tutaj tylko rzeczach, na których się mało znam. Kilka razy się tej zasadzie sprzeniewierzyłem. Nawet nie żałuję, choć będę się strzec recydywy osobistego zaangażowania. Bo pora wrócić do zasady.

A zasada mówi, że trzeba pisać czasem poważne teksty, z pozycji ignoranta. Niech będzie, że oczytanego.

W zasadzie, trzeba przyznać uczciwie, nie znam się na konstytucjach. W razie, jeśli jestem ciekawy, to szukam w książkach (których kilka mam), albo pytam znajomych (niektórzy z nich dali mi te książki). Niektórzy moi znajomi się znają. Ujmijmy to tak: nie muszę bywać u Rzecznika (niekoniecznie mam na myśli tego Rzecznika), żeby dowiedzieć się, jakie jest jego zdanie. Nie, żebym zaraz był ciekawy.

Moja ignorancja konstytucyjna jest, zatem nieco inna, niż przeciętna ignorancja w tym zakresie. Ale jest to ignorancja niewątpliwa. Umiem zadawać pytania (choć nie twierdzę, że mądre), mam często swoje zdanie w kwestii odpowiedzi, ale wiem, że bywają zdania odmienne i nie dziwi mnie to za bardzo.

Na szczęście nie zamierzam oktrojować konstytucji. Ani tu, ani nigdzie. To dobrze. Dla ludzi.

Zdarzyło mi się kilka razy zadać w tej kwestii pytania i tu, na TXT. Doszedłem do wniosku, że to były złe pytania. Zacząłem ze złego końca.

Przedwczoraj, kiedy szukałem czegoś zupełnie innego, wpadła mi w ręce mowa rektorska Klausa Sterna ( Der Rechtsstaat, Rektoratsrede, Krefeld 1971). Lubię ją. Wybitny niemiecki prawnik, obejmując stanowisko rektora, na kolońskim Uniwersytecie, w kilku punktach streścił swoje poglądy na to, jakie cechy powinno mieć państwo prawne. Oczywiście sam tego wszystkiego nie wymyślił. Jego poglądy odzwierciedlają rozwój niemieckiej refleksji w tym zakresie. Ale nie zamierzam tym nużyć Czytelników, tym bardziej, że mało się na tym znam.

Pomyślałem sobie jedynie, że zamiast udawać mądrego i zadawać pytania nadmiernie szczegółowe, warto zadać pytania proste a jednocześnie elementarne.

Nie po to, żeby Konstytucję zmienić. Jestem realistą.

Chciałbym raczej pokazać, że są pytanie, na które trzeba udzielić odpowiedzi. Na które każda konstytucja udziela odpowiedzi. Takich, albo innych.

Niektóre z tych pytań mają to do siebie, że odpowiedzi muszą być, przepraszam za wyrażenie zerojedynkowe. Inne pozwalają na rozważanie kompromisów i modeli łączących rozmaite pomysły..

Jedne mają charakter uniwersalny, inne muszą uwzględniać historyczną i społeczną specyfikę czasu i miejsca, w którym są zadawane. Nie traktuję propozycji Sterna (mam dziwne wrażenie, że kiedyś już o niej pisałem), jako obowiązującej. Jeśli już, to raczej, jako zestaw pytań, które zawsze warto stawiać. Niekoniecznie idąc w odpowiedziach w ślad za autorem Der Staat des Grundgesetzes.

Będzie mi tym łatwiej, że jak wiadomo nie tylko nie znam się na konstytucjach, ale też nie posiadam języka niemieckiego.

Chciałbym, aby Ewentualny czytelnik wiedział, że są takie pytania. Tylko tyle i aż tyle.

Pewnie tym razem też nie wytrwam w podjętym zamiarze, ale może powstanie z tego kilka tekstów. Będą one dla mnie alibi do pisania o banałach i uprawiania pokątnej literatury blogowej.

Jeśli dla czytelników z nich coś wyniknie, będzie fajnie.

Mam też kilka jeszcze trzy uwagi porządkujące.

Po pierwsze, mam nadzieję pisać konstytucja (z małej litery) wtedy, kiedy nie chodzi mi o żadną konkretną, a Konstytucja, jeśli idzie mi o tę, która w Polsce obowiązuje. Może mi się uda.
Po drugie, o niektórych z poruszanych tu kwestii była kiedyś na TXT mowa. Pisali o tym inni, pisałem i ja. Mimo to będę chciał wracać do niektórych kwestii, jeśli w ogóle będę chciał do tego wątku wracać.
Po trzecie, moje pisanie o konstytucjach wynika z tego, że uważam obowiązującą Konstytucję za bardzo słabą, żeby nie powiedzieć, że szkodliwą. Nie będę tego w kółko powtarzał. Jak ktoś chce jej bronić – chętnie poczytam, a może nawet i odpowiem.